2023-06-20
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 15 czerwca 2023 roku wydał orzeczenia w dwóch ważnych sprawach dotyczących umów kredytowych – indeksowanych i denominowanych do waluty obcej.
PIERWSZE Z ORZECZEŃ
W sprawie C-520/21 TSUE stwierdził, że banki nie mogą żądać od kredytobiorców dodatkowych świadczeń, t.j. wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. To oznacza, że banki nie mogą dochodzić dodatkowych opłat od „frankowiczów”, jeśli umowa kredytu została uznana za nieważną z powodu zawarcia w niej nieuczciwych postanowień umownych.
Z drugiej strony, „frankowicze” mają prawo domagać się od banków odszkodowania, zwrotu kosztów lub innych świadczeń w związku z zawarciem umowy posiadającej klauzule abuzywne, którą w konsekwencji należy uznać za nieważną. Wydany wyrok jest jedynie potwierdzeniem prokonsumenckiej wykładni przepisów prawa, stosowanej już dotychczas zarówno przez Rzecznika Generalnego, jak i sam Trybunał.
To orzeczenie TSUE może wpłynąć na praktykę banków i skłonić instytucje kredytowe do dalej idących ustępstw w propozycjach ugodowych kierowanych do „frankowiczów”. Dotychczasowe oferty ze strony banków najczęściej nie były akceptowane przez konsumentów, bowiem przynosiły o wiele mniejsze korzyści niż te do uzyskania w postępowaniu sądowym.
CO Z ZABEZPIECZENIEM ROSZCZENIA?
Z kolei w sprawie C-287/22 TSUE rozstrzygnął kwestię możliwości udzielania przez sądy zabezpieczenia w postaci zawieszenia spłaty rat kredytowych. Trybunał potwierdził, że sądy krajowe mogą udzielać zabezpieczenia roszczeń konsumentów o ustalenie i zapłatę, wstrzymując obowiązek zapłaty dalszych rat w trakcie procesu sądowego. Warunkiem udzielenia zabezpieczenia nie jest spłata kapitału kredytu, co oznacza, iż nawet osoby, które nie zwróciły bankowi kwoty, którą otrzymały w dniu zawarcia umowy, mogą skutecznie domagać się zawieszenia rat.
Taka postawa TSUE pozostaje zgodna z zasadą skuteczności i proporcjonalności prawa unijnego oraz zapewnia należytą ochronę kredytobiorcom.
Z wysokim prawdopodobieństwem można stwierdzić, że po wyroku TSUE polskie sądy jeszcze chętniej uwzględniać będą wnioski o zabezpieczenie składane przez kredytobiorców.
JAKIE ZNACZENIE MAJĄ POWYŻSZE ORZECZENIA DLA KREDYTOBIORCÓW?
Treść powyższych orzeczeń ma ogromne znaczenie dla rynku kredytowego w Polsce. Banki będą musiały dostosować swoje praktyki do treść wyroków TSUE i przygotować się na kolejną falę pozwów.
Obecnie osoby posiadające kredyt denominowany lub indeksowany w walucie obcej zyskują dodatkową argumentację, którą mogą wykorzystać w dochodzeniu swoich roszczeń na etapie przedsądowym oraz sądowym.
Działania podjęte przez TSUE niewątpliwie wpłyną na relacje pomiędzy bankami a ich klientami, a także będzie miała bezpośrednie przełożenie na treść przyszłych orzeczeń wydawanych w sprawach sądowych, dotyczących w/w umów.
Warto monitorować dalszy rozwój sytuacji i być świadomym swoich praw jako konsument.