Ile kosztuje restrukturyzacja – przewodnik dla przedsiębiorców

Ile kosztuje restrukturyzacja? To pytanie zadaje sobie wielu przedsiębiorców stojących przed widmem utraty płynności, rosnących zobowiązań i presji wierzycieli. Koszty postępowania restrukturyzacyjnego zależą od wielu czynników – rodzaju wybranej procedury, skali zadłużenia, liczby wierzycieli, struktury majątku, a także kosztów wynagrodzenia nadzorcy lub zarządcy oraz pełnomocnika. Właściwa odpowiedź na to pytanie nie ogranicza się jednak tylko do kwoty wpisowej i honorarium doradcy. To również inwestycja w przyszłość przedsiębiorstwa, szansa na zredukowanie długów, ochronę miejsc pracy i uratowanie firmy. W artykule przedstawiamy kompleksowy przegląd kosztów, przedstawiamy przykłady i podpowiadamy, jak przygotować się do restrukturyzacji, aby osiągnąć sukces.

Czym jest restrukturyzacja?

Restrukturyzacja to działania przewidziane w ustawie z 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne, których celem jest poprawa sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy poprzez zawarcie układu z wierzycielami lub przeprowadzenie sanacji przedsiębiorstwa. Dzięki restrukturyzacji możliwe jest uniknięcie upadłości, zachowanie miejsc pracy i odzyskanie zdolności konkurencyjnej. Koszt restrukturyzacji zależy od tego, czy wybierzesz procedurę częściowo pozasądową (postępowanie o zatwierdzenie układu) czy postępowanie wyłącznie sądowe (przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe lub sanacyjne). Wybór właściwego trybu powinien wynikać z analizy sytuacji finansowej firmy, a także potencjalnych kosztów. Warto skonsultować się z doświadczonym doradcą, który przedstawi szczegółowy kosztorys i doradzi, ile kosztuje restrukturyzacja w każdej z procedur.

Ile kosztuje restrukturyzacja w postępowaniu o zatwierdzenie układu

Przy pytaniu ile kosztuje restrukturyzacja w postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU), warto zauważyć, że jest to procedura najbardziej ekonomiczna i najmniej sformalizowana. Koszty ograniczają się głównie do wynagrodzenia nadzorcy układu oraz opłaty sądowej w wysokości 1 000 zł za zatwierdzenie układu przez sąd. Dla mikroprzedsiębiorców wynagrodzenie nadzorcy układu wynosi zwykle 15% wartości pierwszych 100 000 zł spłaty wierzycieli, 3% kolejnych 400 000 zł oraz 1% nadwyżki ponad 500 000 zł. Kluczowe jest jednak to, że nadzorca układu ustala swoje honorarium w porozumieniu z dłużnikiem i wierzycielami, dlatego ile dokładny koszt restrukturyzacja w postępowaniu o zatwierdzenie układu może być indywidualnie negocjowany. PZU to doskonała opcja dla firm, które mimo zadłużenia nadal działają operacyjnie i chcą kontynuować działalność przy minimalnych kosztach postępowania. Oczywiście należy pamiętać, że zatwierdzenie układu to nie wszystko. Aby restrukturyzacja zakończyła się sukcesem, zobowiązania objęte układem muszą zostać spłacone.

Przyspieszone postępowanie układowe – ile kosztuje restrukturyzacja?

Przyspieszone postępowanie układowe (PPU) to procedura sądowa, w której zawarcie układu z wierzycielami następuje stosunkowo szybko – zgodnie z przepisami w ciągu kilku miesięcy, jednak w praktyce może potrwać to dlużej. Poza opłatą za złożenie wniosku (1 000 zł) dochodzą koszty w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, które jest wpłacane na poczet wynagrodzenia nadzorcy sądowego lub zarządcy. Nadzorca otrzymuje wynagrodzenie stanowiące wielokrotność podstawy – w przypadku PPU jest to od dwóch do 44-krotności przeciętnej pensji. W praktyce oznacza to, że ostateczny koszt restrukturyzacju w PPU mieści się w przedziale od kilkunastu tysięcy do kilkuset tysięcy złotych, w zależności od skali przedsiębiorstwa i liczby wierzycieli. Dodatkowo należy uwzględnić koszty tłumaczeń dokumentów, opinii biegłych i ewentualnych pełnomocników, co razem składa się na całkowitą odpowiedź na zadane na wstępie pytanie.

Postępowanie układowe – omówienie koszty restrukturyzacji

Postępowanie układowe (PU) różni się od przyspieszonego przede wszystkim tym, że obejmuje wszystkie wierzytelności (w tym również sporne, bez zwracania uwagi jaki procent z wierzytelności ma charakter sporny) i z zasady trwa dłużej. Podobnie jak w PPU, opłata za wniosek wynosi 1 000 zł, a dłużnik musi wpłacić zaliczkę równą przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu. Wynagrodzenie nadzorcy sądowego w postępowaniu układowym jest uzależnione od wysokości wierzytelności; w 2025 r. może to być od średnio od 15 000 zł do 300 000 zł. Oprócz tego dłużnik ponosi koszty wynagrodzenia biegłych, tłumaczy i obsługi prawnej, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy. Łącznie koszt restrukturyzacji w postępowaniu układowym, może wynieść od kilkudziesięciu do nawet kilkuset tysięcy złotych.

Sanacja – mini upadłość i najdroższa forma restrukturyzacji

Postępowanie sanacyjne to najdalej idąca forma restrukturyzacji. Umożliwia nie tylko zawarcie układu, ale również wprowadzenie głębokich zmian organizacyjnych i sprzedaż majątku w celu poprawy wypłacalności. Opłata za wniosek wynosi 1 000 zł, ale należy również wpłacić depozyt w wysokości przeciętnej pensji i liczyć się z tym, że wynagrodzenie zarządcy sanacyjnego obejmuje pięć części i wynosi od 3 do 208-krotności przeciętnego wynagrodzenia. Oznacza to, że koszt restrukturyzacji w postępowaniu sanacyjnym może przekroczyć nawet milion złotych w przypadku dużych firm. Do tego dochodzą koszty biegłych, audytów, restrukturyzacji zatrudnienia, negocjacji z kontrahentami i innych działań sanacyjnych. Sanacja jest więc rozwiązaniem dla firm o poważnych problemach finansowych, które potrzebują gruntownej przebudowy, ale w wielu wypadkach jest jedyną alternatywą dla upadłości, która z zasady nie przyniesie ratunku dla przedsiębiorstwa zagrożonego upadłością.

Czynniki wpływające na to, ile kosztuje restrukturyzacja

Warto przyjrzeć się czynnikom, które najbardziej wpływają na ostateczne koszty:

1. Liczba i wartość wierzytelności – Im więcej wierzycieli oraz większe zadłużenie, tym więcej pracy dla nadzorcy i wyższe wynagrodzenie. Wyższe zadłużenie może również wymagać większej liczby biegłych i doradców, co wpływa na to, ile kosztuje restrukturyzacja.
2. Rodzaj zabezpieczeń – Jeżeli na majątku firmy ustanowiono hipoteki, zastawy lub inne zabezpieczenia, ich analiza i ewentualna ich konwersja wiążą się z dodatkowymi kosztami notarialnymi i sądowymi. To także element odpowiedzi na pytanie, ile kosztuje restrukturyzacja.
3. Stopień zorganizowania przedsiębiorstwa – Firmy z uporządkowaną księgowością i sprawnymi procesami wewnętrznymi generują mniejsze koszty biegłych. W przeciwnym razie audyty i wyceny pochłaniają więcej pieniędzy, wpływając na to, ile kosztuje restrukturyzacja.
4. Wybór doradcy restrukturyzacyjnego – Wynagrodzenie nadzorcy bądź zarządcy stanowi znaczną część kosztów.
5. Dodatkowe koszty obsługi postępowania – W trakcie postępowania dłużnik często musi korzystać z usług profesjonalnych pełnomocnik, biegłych rewidentów, tłumaczy i notariuszy. Zaangażowanie tych osób zwiększa koszty procesu, ale też szanse na jego powodzenie.

Ukryte korzyści – dlaczego pytanie ile kosztuje restrukturyzacja nie jest najważniejsze

Poniżej przedstawiamy kilka argumentów, które pokazują, że postępowanie restrukturyzacyjne to inwestycja, a nie wydatek:

1. Ochrona przed egzekucją – Już od momentu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego zostają wstrzymane postępowania egzekucyjne, a majątek firmy jest chroniony przed licytacją. W efekcie przedsiębiorca zyskuje czas na rozmowy z wierzycielami i wypracowanie układu, a koszty przestają rosnąć w szalonym tempie. To wartość, która nie ma bezpośredniej ceny, ale decyduje o tym, ile kosztuje restrukturyzacja w kontekście finansowym.
2. Redukcja zadłużenia – W układzie można zaproponować odroczenie płatności, rozłożenie długu na raty, obniżkę jego wysokości czy nawet częściowe umorzenie. Przykładowo, dłużnik może zaoferować spłatę 70% zadłużenia, a 30% może zostać umorzone. W praktyce wartość umorzonego długu często wielokrotnie przekracza kwotę wydaną na postępowanie.
3. Utrzymanie ciągłości działalności – Dzięki restrukturyzacji firma może kontynuować operacje i generować przychody, co daje szansę na odbudowę rentowności. Brak działań restrukturyzacyjnych zazwyczaj prowadzi do likwidacji przedsiębiorstwa, co jest o wiele bardziej kosztowne niż proces restrukturyzacji.
4. Wzmocnienie relacji z wierzycielami – Negocjacje w ramach postępowania pokazują, że dłużnik jest gotów działać uczciwie i szuka porozumienia. Profesjonalnie przeprowadzony proces poprawia wizerunek firmy, co może ułatwić pozyskanie nowych kontrahentów lub inwestorów. Taka reputacja jest warta więcej niż sama odpowiedź na pytanie ile kosztuje restrukturyzacja.

Ile kosztuje restrukturyzacja w praktyce

Oto przykład: średniej wielkości spółka z branży produkcyjnej wygenerowała zadłużenie w wysokości 8 mln zł wobec 20 wierzycieli. Po wstępnej analizie wszczęto przyspieszone postępowanie układowe. Wpłacono zaliczkę w wysokości przeciętnego wynagrodzenia, a nadzorcy sądowemu przyznano wynagrodzenie w wysokości 20-krotności tej podstawy. Dodatkowe koszty (opinie biegłych, obsługa prawna, tłumaczenia) wyniosły około 60 000 zł. W tym przypadku całkowity koszt postępowania wyniósł ok. 150 000 zł. W zamian firma uniknęła upadłości, uzyskała umorzenie 30% długu, a pozostała część została rozłożona na pięcioletnie raty. Dzięki powyższym działaniom spółka nie tylko spłaca zobowiązania, ale także generuje zysk i zwiększa zatrudnienie, a to dzięki podjętym w porę działaniom restrukturyzacyjnym.

Najczęstsze błędy w ocenie, kosztów restrukturyzacji

Pomimo rosnącej popularności postępowań restrukturyzacyjnych, wielu przedsiębiorców wciąż nie wie, ile kosztuje restrukturyzacja i popełnia szereg błędów w ocenie kosztów. Oto kilka z nich:

1. Liczenie tylko wpisowego – Opłata sądowa (1 000 zł) to zaledwie początek. Trzeba doliczyć wynagrodzenie nadzorcy, koszty postępowania, koszty opinii biegłych i obsługi prawnej.
2. Pomijanie kosztów dodatkowych – Niektóre sprawy wymagają skorzystania z pomocy tłumacza czy rzeczoznawcy majątkowego,. To wszystko powiększa kwotę kosztów restrukturyzacji.
3. Zaniżanie budżetu na doradców – Profesjonalna obsługa to nie koszt, lecz inwestycja. Nie warto wybierać najtańszej oferty, gdyż błędy na początku postępowania mogą okazać się kosztowne i zaprzepaścić szansę na ratunek dla firmy.
4. Brak rezerwy na ewentualne zmiany – Postępowania trwają czasem kilka miesięcy lub dłużej, a w tym czasie sytuacja rynkowa może się zmienić. Zawsze warto przewidzieć rezerwę finansową, aby przygotować firmę na dodatkowe koszty i nieprzewidziane wydatki.

Jak obniżyć koszty restrukturyzacji?

Istnieją sposoby, aby zoptymalizować wydatki:

1. Wczesne przygotowanie – Im wcześniej rozpoczniesz planowanie restrukturyzacji, tym lepiej. Dbałość o porządek w dokumentach, szybkie reagowanie na problemy finansowe i przygotowanie wstępnych propozycji układowych pozwala skrócić czas postępowania i zminimalizować wydatki.
2. Wybór odpowiedniego trybu – Porada eksperta pomoże wybrać właściwy rodzaj postępowania. Jeżeli firma spełnia warunki PZU, nie warto kierować sprawy do sądu.

Podsumowanie

Zanim zdecydujesz się na postępowanie restrukturyzacyjne, musisz zrozumieć, ile kosztuje restrukturyzacja i jakie korzyści przynosi. Koszty zależą od typu postępowania – od kilku tysięcy złotych w PZU po kilkaset tysięcy lub nawet miliony w postępowaniu sanacyjnym. Na pytanie o koszty restrukturyzacju nie da się odpowiedzieć jednym zdaniem, gdyż każda firma ma inną sytuację, wartość zobowiązań i potrzeby. Inwestycja w restrukturyzację pozwala jednak uniknąć egzekucji, zredukować długi, utrzymać działalność i budować zaufanie wierzycieli. To nie wydatek, lecz realna szansa na odzyskanie stabilności finansowej.

FAQ: