Czym są pozwy frankowe?

Pozwy frankowe to roszczenia składane przez kredytobiorców, którzy zdecydowali się na kredyt hipoteczny powiązany z kursem franka szwajcarskiego. W większości przypadków, pozwy frankowe opierają się na twierdzeniu, że umowy zawierały klauzule abuzywne – niedozwolone postanowienia umowne, które były narzucone konsumentom przez banki bez przeprowadzenia indywidualnych negocjacji.

Jak skutecznie pozwać bank w związku z kredytem we frankach?

Wielu kredytobiorców decyduje się na złożenie pozwu przeciwko bankom w związku z kredytami indeksowanymi lub denominowanymi do franka szwajcarskiego. Sukcesy frankowiczów w sądach obrazują, że warto rozważyć taką opcję. Jakie są podstawy do złożenia pozwu frankowego i na co zwrócić uwagę, aby zwiększyć swoje szanse na wygraną?

Dlaczego liczba pozwów frankowych w polskich sądach wzrasta?

Od momentu, gdy frank szwajcarski znacząco zyskał na wartości w stosunku do złotego, wielu kredytobiorców zaczęło odczuwać poważne konsekwencje finansowe. Wzrost rat kredytowych, często o kilkadziesiąt procent, sprawił, że wielu kredytobiorców znalazło się w trudnej sytuacji finansowej. Wraz ze wzrostem liczby wyroków wydawanych na korzyść kredytobiorców wzrastała świadomość prawna osób posiadających takie kredyty, dlatego kolejne osoby zdecydowały się na skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.

Pozwy frankowe: Kluczowe elementy

Aby skutecznie złożyć pozew frankowy, konieczne jest spełnienie kilku wymogów formalnych. Przede wszystkim, pozew powinien zawierać dokładnie określone żądania, takie jak unieważnienie umowy kredytowej oraz roszczenie o zapłatę. Pozwy frankowe muszą także wskazywać wartość przedmiotu sporu.

Podstawy prawne pozwów frankowych

Podstawą prawną do składania pozwów frankowych jest najczęściej art. 385¹ Kodeksu cywilnego, który dotyczy klauzul abuzywnych. Klauzule abuzywne, to postanowienia umowy, które nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem, a kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają jego interesy. W przypadku umów kredytowych we frankach, najczęściej chodzi o klauzule, które dawały bankom jednostronną możliwość ustalania wysokości raty, co prowadziło uznania całej umowy za nieważną.

Klauzule abuzywne w umowach frankowych

Klauzule abuzywne, na które powołują się kredytobiorcy w pozwach frankowych, to przede wszystkim postanowienia dotyczące sposobu przeliczania wartości kredytu oraz rat. W umowach kredytowych denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego, banki zastrzegały sobie prawo do jednostronnego ustalania kursu waluty oraz zmiany wysokości zadłużenia, co w praktyce oznaczało, że kredytobiorcy nie mieli wpływu na wysokość swojego zadłużenia. Oto najczęściej spotykane klauzule abuzywne w umowach frankowych:

1. Klauzula przeliczeniowa – pozwalała bankom na jednostronne ustalanie kursu franka, co w praktyce oznaczało, że kredytobiorca nigdy nie wiedział, jaką kwotę będzie musiał spłacić.
2. Klauzula spreadu walutowego – wprowadzała dodatkowe koszty związane z różnicą między kursem kupna a kursem sprzedaży franka, co jeszcze bardziej podnosiło wysokość zobowiązań kredytobiorców.
3. Klauzula oprocentowania – wskazywała najczęściej jedynie zbiór czynników które mogą, prowadzić́ do zmiany wysokości oprocentowania, natomiast określone w sposób nieprzejrzysty i niejasny.

Wszystkie te postanowienia były narzucane przez banki bez możliwości negocjacji ze strony konsumenta, co czyniło je klauzulami abuzywnymi w rozumieniu polskiego prawa.

Pozwy frankowe: Jak złożyć?

Pozew frankowy powinien zawierać dokładne określenie żądania, czyli tego, czego domaga się kredytobiorca. Może to być unieważnienie umowy wraz z roszczeniem o zapłatę albo wyłącznie roszczenie o zapłatę, jeśli kredyt został już spłacony. Na chwilę obecną w przypadku większości umów kredytowych brak jest podstaw do tzw. odfrankowienia umowy.

Roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej jest wyliczane w oparciu o zaświadczenie o historii spłaty kredytu wydane przez bank – uzyskanie takiego dokumentu jest bardzo pomocne, ponieważ ogranicza do minimum ryzyko kwestionowania wysokości roszczenia przez bank np. z uwagi na niewłaściwe ustalenie kwoty dochodzonej w pozwie.

Czy każda umowa frankowa kwalifikuje się do złożenia pozwu?

Nie każda umowa frankowa zawiera klauzule abuzywne, jednak przeważająca część z nich rzeczywiście spełnia kryteria, na podstawie których można złożyć pozew. Niezbędne jest dokładne przeanalizowanie treści umowy, aneksów oraz regulaminu, szczególnie wszystkich postanowień dotyczących indeksacji lub denominacji kredytu.

Jaką korzyść może uzyskać kredytobiorca w wyniku złożenia pozwu w sprawie frankowej?

Złożenie pozwu frankowego może przynieść kredytobiorcy istotne korzyści finansowe. Najczęściej rozstrzygnięcia sądowe prowadzą do unieważnienia umowy kredytowej co oznacza, że strony muszą zwrócić sobie wzajemnie świadczenia – bank zwraca kredytobiorcy wszystkie spłacone raty, a kredytobiorca oddaje otrzymany kapitał.

Obecnie większość sądów wydając wyrok stosuję tzw. teorię dwóch kondykcji, czyli kredytobiorca ma prawo domagać się w sądzie zwrotu wszystkich kosztów poniesionych w związku z umową (raty kredytu, prowizja, koszty ubezpieczenia), licząc się jedynie z tym że bank będzie mógł upomnieć się o zwrot kwoty kredytu wskazanej w umowie.

W najnowszej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. III CZP 25/22 sąd stwierdził m.in. że jeżeli w wykonaniu umowy kredytu, która nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają samodzielne roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron.

Jakie są szanse na wygraną?

Szanse na wygraną w pozwie frankowym są obecnie bardzo wysokie, jeśli umowa kredytowa zawierała klauzule abuzywne, które prowadzą do nieważności umowy. Coraz więcej sądów w Polsce staje po stronie kredytobiorców, uznając, że banki naruszyły ich prawa, wprowadzając nieuczciwe postanowienia umowne.

Orzeczenia TSUE oraz wyroki polskich sądów, dają nadzieję kredytobiorcom na korzystne rozstrzygnięcia. Nie bez znaczenia pozostaje zmiana wykładni przepisów prawa stosowna przez polskie sądy powszechne oraz Sąd Najwyższy. Dodatkowo, orzeczenia wydawane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), potwierdzały, iż konsumenci posiadają prawo do ochrony przed abuzywnymi klauzulami umownymi. Pierwszym takim orzeczeniem jest wyrok wydany w dniu 3 października 2019 roku, sygn. C-260/18, kolejne m.in. wydane w sprawie o sygn. C-212/20 jedynie potwierdzały prokonsumenckie podejście sądu unijnego.

Warto jednak pamiętać, że każda sprawa jest inna i każda umowa, a także pozostałe dokumenty związane z jej zawarciem wymagają dokładnej analizy pod kątem ustalenia możliwości podjęcia dalszych działań.

Czy warto rozważyć postępowanie mediacyjne w sprawie frankowej?

Przed, ale także po złożeniu pozwu frankowego warto rozważyć możliwość zainicjowania postępowania sądowego lub podjęcia innej próby pozasądowego rozwiązania sporu. W niektórych przypadkach banki mogą być skłonne do negocjacji i zawarcia ugody, co pozwala na szybsze zakończenie sporu. Warto pamiętać, że skierowanie sprawy do Sądu nie zamyka drogi do zawarcia ugody – w dalszym ciągu istnieje możliwość porozumienia się z bankiem, jeśli istnieje płaszczyzna do rozmów między stronami procesu.

Jeżeli umowa kredytowa zawiera klauzule abuzywne, warto rozważyć złożenie pozwu frankowego. Ważne jest jednak dokładne przygotowanie pozwu oraz wcześniejsza analiza umowy, aby zwiększyć swoje szanse na wygraną. W przypadku korzystnych wyroków, pozwy frankowe mogą prowadzić do znacznych oszczędności finansowych oraz ulg dla kredytobiorców.

Złożenie pozwu w sprawie frankowej to skuteczny sposób na walkę o swoje prawa, zwłaszcza w obliczu problemów wynikających z nadmiernego zadłużenia związanego z kredytami frankowymi.

Zobacz także:

• Spłacony kredyt frankowy a pozew

FAQ: Pozwy frankowe