Dyrektywa Omnibus – Regulacje dotyczące informowania konsumentów o cenach produktów, w tym sposobu wskazania cen najniższych z okresu ostatnich 30 dni nadal budzą pewne wątpliwości.
Sposób, w jaki przedsiębiorcy mają przedstawiać ceny towarów i usług, reguluje ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 168) oraz Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 19 grudnia 2022 r. dotyczące wyświetlania cen towarów i usług (Dz.U. z 2022 r. poz. 2776). Nie bez znaczenia pozostaje również Dyrektywa Omnibus, która chociaż nie jest stosowana wprost, ma bezpośrednie przełożenie na krajowe regulacje, w tym interpretację obowiązujących przepisów.

W niniejszym artykule omówimy jak prawidłowo informować konsumentów o cenach towarów i usług, w tym o zasadach informowania o najniższej cenie z okresu ostatnich 30 dni.

Dyrektywa Omnibus – Zasady informowania o najniższej cenie towarów i usług – jak robić to poprawnie?

Od 1 stycznia 2023 roku, poprzez implementację Dyrektywy Omnibus do polskich przepisów, przedsiębiorcy zostali zobowiązani do transparentnego informowania o obniżeniu ceny. Celem tej regulacji było zapobieganie praktyce sztucznego zawyżania cen przed obniżką, co pozwalało wprowadzać konsumentów w błąd co do rzeczywistej wartości promocji.

Zgodnie z nowymi przepisami, każdy przedsiębiorca ogłaszający promocję lub wyprzedaż musi, oprócz aktualnej ceny, podać również najniższą cenę, jaka obowiązywała w ciągu 30 dni przed rozpoczęciem obniżki. Choć zasada ta wydaje się prosta, w praktyce wprowadzenie jej w życie napotkało wiele trudności. 

Szczególną uwagę należy zwrócić na art. 4 § 2 Ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług „ w każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usług obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”. Z kolei § 1, tego samego artykułu stanowi „ w miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru lub usług w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen”. 

Informowanie o najniższej cenie – zastrzeżenia Prezesa UOKIK

• Podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej bez zamieszczenia informacji czym jest cena przekreślona;
• Podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej, przy czym komunikat wyjaśniający, że cena przekreślona jest najniższą, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, jest dostępny dopiero po rozwinięciu;
• posługiwanie się przy prezentowaniu obniżek (ceny przekreślonej) innymi wartościami referencyjnymi, z pominięciem najniższej ceny z 30 dni przed obniżką;
• obliczanie wielkości obniżki (np. 20%, 150 zł) w odniesieniu do ostatniej lub standardowej ceny towaru, a nie najniższej ceny z ostatnich 30 dni;
• posługiwanie się sformułowaniami innymi niż „najniższa cena towaru w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”, czyli np. „cena referencyjna”, „poprzednia/ostatnia najniższa cena”, „cena z 30 dni przed promocją”;
• prezentowanie informacji o najniższej cenie obowiązującej w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki w sposób nieczytelny: czcionka, kolorystyka, kontrast.

Jakie są rekomendacje Prezesa UOKIK w przedmiocie informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni?

Zgodnie z zaleceniami Prezesa UOKiK z dnia 16 stycznia 2023 roku, przy prezentowaniu obniżki ceny należy przestrzegać kilku zasad:

•   Najniższa cena przed obniżką może zostać przekreślona, ale powinna być nadal czytelna.
•   Przy podanej cenie obniżonej, przedsiębiorca musi wskazać, że jest to cena niższa o tyle w porównaniu do najniższej ceny z ostatnich 30 dni przed obniżką. Ważne jest, by ta informacja była wyraźnie widoczna, a nie ukryta w drobniejszym druku, mało czytelnym kolorze czy niskim kontraście.
•   Informacja o najniższej cenie powinna być pokazana obok aktualnej ceny, a nie w odległym miejscu.
•   Jeśli firma stosuje obniżki cen częściej niż raz na 30 dni, może podać również wcześniejsze ceny, ale nie powinno to prowadzić do wprowadzenia konsumenta w błąd. Najważniejsze jest, by nie odwracać uwagi od najniższej ceny z ostatnich 30 dni przed obniżką. 

Co z programami lojalnościowymi?

Programy lojalnościowe, takie jak karty rabatowe czy kupony dające zniżki, są zwolnione z obowiązku informowania o najniższej cenie z ostatnich 30 dni przed obniżką. Ważne jest jednak, aby te obniżki były związane z indywidualnymi ofertami skierowanymi do konkretnego klienta, na przykład z okazji jego urodzin.

Natomiast jeśli zniżki są dostępne dla ogółu klientów lub dla określonej grupy, to przedsiębiorca musi podać najniższą cenę z ostatnich 30 dni poprzedzających obniżkę.

Informowanie o najniższej cenie – kanały dystrybucji a ustalenie najniższej ceny

Jeśli przedsiębiorca sprzedaje towary za pośrednictwem różnych kanałów sprzedaży, takich jak sklepy stacjonarne lub sklep internetowy i ogłasza obniżenie ceny, musi wówczas podać najniższą cenę obowiązującą w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, ale w sposób dostosowany do każdego z tych kanałów. Oznacza to, że dla każdej formy sprzedaży (stacjonarnej i internetowej) należy podać odpowiednią najniższą cenę, która obowiązywała w danym kanale przed wprowadzeniem promocji.

Informowanie o najniższej cenie z ostatnich 30 dni – Konsekwencje nieprzestrzegania przepisów przez przedsiębiorców 

Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej może nałożyć na przedsiębiorcę, karę pieniężną do 20 000 zł. 

Jeśli przedsiębiorca naruszy obowiązki co najmniej trzy razy w ciągu 12 miesięcy od daty pierwszego wykroczenia, może zostać ukarany grzywną wynoszącą do 40 000 zł.

Konsument ma prawo żądać sprzedaży towaru lub usługi po najniższej cenie, a zatem takiej, która jest dla niego najkorzystniejsza, w przypadku, gdy istnieją jakiekolwiek wątpliwości lub niejasności dotyczące ceny oferowanego produktu lub usługi.

Nieprawidłowe informowanie o ostatniej najniższej cenie może być uznane za nieuczciwą praktykę rynkową, która szkodzi zbiorowym interesom konsumentów. Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 2 Ustawy o Ochronie Konkurencji i Konsumentów, praktyka ta oznacza działanie przedsiębiorcy, które jest sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, w tym niewłaściwe udzielanie konsumentom rzetelnych, prawdziwych i pełnych informacji.

W takim przypadku Prezes UOKiK ma prawo nałożyć na przedsiębiorcę karę finansową, która może wynieść do 10% jego obrotu za rok poprzedzający nałożenie kary, jeśli przedsiębiorca, nawet nieumyślnie, dopuścił się naruszenia zasad ochrony zbiorowych interesów konsumentów.

FAQ